قرارداد هوشمند چیست ؟

تاریخچه قراردادهای هوشمند

تا اینجا در تعریف ساده‌ای بررسی کردیم قرارداد هوشمند چیست. در ادامه، به تاریخچه قرارداد هوشمند در بلاکچین نگاهی می‌اندازیم. شاید کمی عجیب باشد، ولی نخستین‌بار فردی به نام نیک سابو (Nick Szabo) در سال 1994 میلادی از مفهومی به نام قرارداد هوشمند سخن به میان آورد.

او در سال 1998 نخستین ارز مجازی با نام بیت گلد (Bit Gold) را نیز راه‌اندازی کرد. همین مسئله سبب شد برخی از رسانه‌ها گمانه‌زنی کنند که سابو همان ساتوشی ناکاموتو، خالق بیت کوین است؛ البته نیک سابو این موضوع را به‌کلی رد کرد. او در آن زمان تعریف زیر را از قراردادهای هوشمند ارائه کرد:‌

قرارداد هوشمند نوعی پروتکل کامپیوتری است که شرایط اجرای قرارداد را به صورت خودکار برآورده می‌کند.

او مقاله مفصلی درباره قراردادهای هوشمند و کاربردهای آن‌ها منتشر کرد. بسیاری از آنچه که سابو در مقاله معروف خود ذکر کرد، امروزه کاملاً عملیاتی شده است. پس از آن تا به امروز، تعداد بی‌شماری قرارداد هوشمند در شبکه‌های بلاک‌چین مختلف راه‌اندازی شده و در حال اجراست.

مقایسه قرارداد هوشمند و معمولی

در ادامه بحث قرارداد هوشمند چیست، مقایسه‌ای بین قراردادهای هوشمند با قراردادهای معمولی خواهیم داشت. از مهم‌ترین برتری‌های قرارداد هوشمند در مقایسه با قرارداد معمولی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برای تأیید و اجرای قرارداد هوشمند به حضور شخص یا نهاد ثالث نیازی نیست.
• اجرای قرارداد هوشمند به دلیل حذف واسطه‌ها بسیار سریع‌تر و با هزینه کمتری صورت می‌گیرد.
• بعد از راه‌اندازی قرارداد هوشمند به‌هیچ‌وجه امکان تغییر یا دستکاری در آن وجود ندارد.

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، قرارداد هوشمند در بلاک چین در مقایسه با قرارداد سنتی مزایای مهم و چشمگیری دارد. به‌طور کلی، با استفاده از قرارداد هوشمند تا حد زیادی می‌توان مانع تقلب در توافقات شد.

اما نکته مهمی درباره قرارداد هوشمند ارز دیجیتال وجود دارد که نباید فراموش کنید. در قراردادهای سنتی هویت واقعی دو طرف قرارداد کاملاً مشخص است؛ درحالی‌که در جریان قراردادهای هوشمند این‌گونه نیست. هریک از طرف‌های معامله با استفاده از نوعی امضای دیجیتال در قرارداد هوشمند مشارکت می‌کند، ولی دقیقاً هویت حقیقی یا حقوقی طرفین روشن نیست. از این لحاظ، اگر به هر دلیلی اختلاف‌نظر بین دو طرف ایجاد شود، عملاً نمی‌توان به صورت حقوقی موضوع را دنبال کرد؛ مگر اینکه دو طرف قرارداد از قبل احراز هویت شوند.

مزایای قرارداد هوشمند

• اجرای معاملات در بستر قراردادهای هوشمند امنیت زیادی دارد.
• قراردادهای هوشمند نیاز به حضور واسطه‌ها را برای نظارت بر معاملات برطرف می‌کند.
• قراردادهای هوشمند امکان رصد داده‌ها را برای حاضران در شبکه بلاکچین فراهم می‌کند و شفافیت زیادی دارد.
• امکان دستکاری و تقلب در قراردادهای هوشمند وجود ندارد.
• درصورتی‌که کد اجرایی قرارداد به‌درستی نوشته شود، به‌هیچ‌وجه امکان خطا در آن وجود ندارد.
• سرعت اجرای قراردادهای هوشمند بسیار زیاد است.
• هزینه اجرای قراردادهای هوشمند کم است.

معایب قرارداد هوشمند

نباید فراموش کرد که اجرایی شدن قراردادهای هوشمند، خالی از محدودیت و ایراد نیست؛ برای مثال، مشکل مقیاس‌پذیری برخی از بلاکچین‌های میزبان قراردادهای هوشمند کاملاً جدی است. این مسئله مانع از آن می‌شود که قراردادهای هوشمند در مقیاس وسیع استفاده شوند. به نظر می‌رسد این موضوع مهم‌ترین محدودیتی است که پیش روی قراردادهای هوشمند قرار دارد.