آیوتا (IOTA) یک ارز دیجیتال نسل سومی از نوع دفتر کل توزیع‌شده میباشد که برای تحقق و قدرت بخشیدن به اینترنت اشیاء یا IOT، تراکنش‌های بسیار سریع و بدون کارمزد را برای کاربران فراهم میکند.
در آیوتا همچنین یک سیستم مقابله با حملات کامپیوترهای کوانتومی در نظر گرفته شده است که با این وجود، شبکه IOTA تنها برای پرداخت‌ها توسعه داده شده و از قراردادهای هوشمند یا بستری برای برنامه‌های غیرمتمرکز پشتیبانی نمی‌کند.
پروژه ارز دیجیتال آیوتا توسط چهار نفر به نام های سرجی ایوانچگلو، سرجویی پاپو، دیوید سانستبو و دومینیک اسکینر بنیان‌گذاری شده‌است. در مدت زمانی کوتاه قدرت انجام عملیات در آیوتا به سرعت رشد نمود تا جایی که افراد تیم IOTA، این ارز را در 25 کشور پایه گذاری کرده‌اند.
در IOTA هیچگونه استخراجی وجود ندارد و تراکنش‌ها تحت پروتکلی به نام «تنگل» توسط نودها تأیید میگردند. در مکانیزم تنگل، هر زمان که کاربر قصد انجام یک تراکنش در شبکه را داشته باشد، کیف پول رمزارزی کاربر به طور خودکار دو تراکنش قبلی را تأیید میکند و این فرآیند ادامه میابد. به همین دلیل کارمزد شبکه به صفر رسیده و سرعت تأیید تراکنش‌ها نیز متناسب با شلوغی شبکه افزایش میابد.
یک مثال برای درک بهتر تفاوت بلاک‌چین و تنگل: در یک مدرسه (بلاک‌چین)، معلم تکالیف دانش‌آموزان کلاس را بررسی کرده و به آنها نمره میدهد. در مدرسه ای دیگر (تنگل) دانش آموزان خودشان تکالیف هم کلاسی خود را بررسی کرده و نمره می‌دهند. در نتیجه نقش معلم (ماینر) حذف شده و نیازی به صرف هزینه برای پرداخت حقوق وی نیست. علاوه بر آن بررسی تکالیف و روند نمره‌دهی (تأیید تراکنش‌ها) نیز سریع تر انجام می‌گیرند.
ارز دیجیتال شبکه آیوتا، IOTA است و تعداد واحد‌های آن ۲,۷۷۹,۵۳۰,۲۸۳,۲۷۷,۷۶۱ عدد میباشد. تمام واحد‌های رمزارز IOTA در اولین بلاک، از پیش تولید شده اند و دیگر به آنها اضافه نمیگردد. همچنین به دلیل بزرگی رقم تعداد واحد‌های این ارز، در صرافی‌ها و و پلتلفرم‌های مختلف، از واحد MegaIota یا به اختصار MIOTA استفاده می‌شود و آن را با mi نمایش می‌دهند. هر (mi) برابر با ۱,۰۰۰,۰۰۰ (i) است.
